ประวัติ ของ ตำบลสิงห์ (อำเภอไทรโยค)

เมืองสิงห์เป็นชื่อเมืองที่ปรากฏในเอกสารทางประวัติศาสตร์ไทยเป็นครั้งแรก ในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ แต่แท้จริงชื่อเมืองสิงห์ได้ปรากฏขึ้นในศิลาจารึกที่ปราสาทพระขรรค์ ซึ่งพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทรงสร้างขึ้นเมื่อพุทธศตวรรษที่ 18 (พ.ศ. 1700-1800) แล้ว ในศิลาจารึกหลักนั้นได้กล่าวถึงชื่อเมืองต่าง ๆ ว่าเป็นที่ประดิษฐานพระชัยพุทธมหานาถ ซึ่งเป็นพระพุทธรูปฉลองพระองค์พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ซึ่ง ศรีชัยสิงห์บุรี คือเมืองสิงห์ อันเป็นที่ตั้งของปราสาทเมืองสิงห์[ต้องการอ้างอิง] โดยพระองค์ได้ทรงสถาปนาเมืองสิงห์ขึ้นมาใหม่ โดยมีฐานะเป็นเพียงเมืองด่านเล็กที่มีเจ้าเมืองปกครองและขึ้นอยู่กับเมืองกาญจนบุรี แต่เนื่องจากบริเวณนี้เป็นที่กันดาร เจ้าเมืองจึงไม่ได้ตั้งบ้านเรือนอยู่แต่ทว่าไปที่บ้านโป่งและส่งหมวดลาดตระเวนไปคอยตรวจตราเป็นประจําเจ้าเมือง จะขึ้นไปบัญชาการที่เมืองนี้กรณีฉุกเฉินบางครั้งบางคราวเท่านั้น ต่อมาเมื่อถึงสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานนามแก่เจ้าเมืองที่ครองเมืองด่านเล็ก ๆ ตามลําน้ําแควน้อยใหม่ทั้งหมด เช่น พระราชทานนามเจ้าเมืองไทรโยคว่า พระนิโครธาภิโยค พระราชทานนามเจ้าเมืองตะกั่วป่าว่าพระชินดิษฐบดี ส่วนเจ้าเมืองสิงห์ได้รับพระราชทานนามว่าพระสมิงสิงห์บุรินทร์ เมืองสิงห์ดํารงฐานะเป็นเมืองด่านเรื่อยมาจนมาถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงเปลี่ยนแปลงการปกครองให้เป็นมณฑลเทศาภิบาลขึ้นใหม่ เมืองสิงห์จึงได้ลดฐานะลงเป็น "ตำบลเมืองสิงห์"

ต่อมาในปี พ.ศ. 2438 จากคำบลเมืองสิงห์เป็นตำบลชื่อ "ตำบลแม่กระบาล" เป็น 1 ใน 3 ตำบลที่อำเภอไทรโยค ต่อมาไทรโยคได้ลดฐานะลงเป็นกิ่งอำเภอในปี พ.ศ. 2449 ขึ้นกับอำเภอสังขละบุรี (ปัจจุบันคืออำเภอทองผาภูมิ)[2][3] ในปี พ.ศ. 2467 ได้ยุบอำเภอสังขละบุรีลงเป็นกิ่งและตั้งอำเภอวังกะขึ้นแทน จึงให้โอนกิ่งอำเภอไทรโยคไปขึ้นกับอำเภอวังก (ปัจจุบันคืออำเภอสังขละบุรี)[4] และให้ที่ว่าการกิ่งอำเภอไทรโยคมาที่ตำบลแม่กระบาล

จนถึงปี พ.ศ. 2479 ทางราชการได้ย้ายที่ว่าการกิ่งอำเภอไทรโยค อำเภอวังกะ จากตำบลแม่กระบาล ไปตั้งที่บ้านวังโพ ตำบลลุ่มสุ่ม ในท้องที่กิ่งเดียวกันและโอนพื้นที่ตำบลแม่กระบาล จากอำเภอเมืองกาญจนบุรี มาขึ้นกิ่งอำเภอไทรโยค และโอนย้ายกิ่งอำเภอไทรโยค ของอำเภอวังกะ ไปขึ้นกับอำเภอเมืองกาญจนบุรี[5] ก่อนที่ในปี พ.ศ. 2482 ได้เปลี่ยนชื่อตำบลแม่กระบาล เป็น "ตำบลสิงห์"[6] เพื่อให้ตรงกับความเป็นจริงของท้องที่

ตำบลสิงห์มีพื้นที่ขนาดกว้างขวางมาก จึงมีการแบ่งหมู่บ้านออกเป็นตำบลต่าง ๆ โดยวันที่ พ.ศ. 2518 ทางราชการได้มีประกาศกระทรวงมหาดไทยโดยโอนพื้นที่หมู่ 3 บ้านบ้องตี้บน ตำบลสิงห์ ไปขึ้นกับตำบลลุ่มสุ่ม และตั้งเป็นหมู่ 5 บ้านบ้องตี้บน ของตำบลลุ่มสุ่ม[7] และแยกตั้งเป็น "ตำบลบ้องตี้" ในปี พ.ศ. 2519[8] และวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2518 ได้แยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านท่ามะเดื่อ หมู่ 3 บ้านยางโทน หมู่ 5 บ้านหินดาด และหมู่ 10 บ้านหนองศรีมงคล (เดิม) ของตำบลสิงห์ จัดตั้งเป็น "ตำบลศรีมงคล"[9]

แหล่งที่มา

WikiPedia: ตำบลสิงห์ (อำเภอไทรโยค) https://stat.bora.dopa.go.th/new_stat/file/65/stat... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1031571.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1031816.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1070539.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1103212.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1108333.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1318858.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1364519.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1322245.p... https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1307317.p...